หลักคิดที่นักศึกษาแพทย์แผนไทยต้องมีติดตัว
นายประกิจ เจียรไกร บว.,บภ.,บผ.
เป็นที่น่ายินดี ที่ประชาชนไทยในช่วง 20 ปี ที่ผ่านมา เริ่มเห็นความ
สำคัญของการแพทย์แผนไทย จะพบว่า มีผู้สนใจศึกษาหาความรู้เกี่ยวกับ
เวชกรรมไทย เภสัชกรรมไทย ผดุงครรภ์ไทย และการนวดไทย เพิ่มมากขึ้น
โดยเฉพาะการนวดไทย ได้เป็นอาชีพหลักให้แก่ประชาชนไทยเป็นจำนวน
ไม่น้อย บางคนไปทำงานต่างประเทศ สร้างรายได้ให้แก่ตนเองและครอบครัว
ได้อย่างน่าพอใจ
ข้าพเจ้ามักกล่าวแก่นักศึกษาในห้องเรียนว่า พวกท่านคิดถูกต้องแล้ว
ที่เสียสละเวลาอันมีค่า มาศึกษาวิชาการแพทย์แผนไทย คนเราเมื่อเริ่มต้นคิดถูก
ก็มีส่วนให้ชีวิตของตนเอง สามารถบรรลุสิ่งดีงามในอนาคตได้ การที่นักศึกษา
เข้ามาเรียนในสมาคมเภสัชและอายุรเวชโบราณแห่งประเทศไทย ท่านสามารถ
ได้ประโยชน์ในทันทีที่ได้รับรู้ รับทราบข้อมูลความรู้ต่าง ๆ จากครูบาอาจารย์
โดยเฉพาะการนวดไทย เรียนแล้วใช้ประโยชน์กับตนเองและผู้อื่นได้ทันที
หรือความรู้จากสมุนไพรไทย เรียนรู้ต้นใด ทราบประโยชน์ของตัวยาต้นนั้นทันที
นักศึกษาแพทย์แผนไทยทั้งหลาย พวกเราผู้จะมีฐานะเป็นแพทย์แผน
ไทยในอนาคต ควรเริ่มต้นปลูกต้นสมุนไพรเสียแต่บัดนี้ ต้นไม้ต่าง ๆ โดยเฉพาะ
ไม้ยืนต้น ได้แนะนำให้ปลูกพืชจำพวกไม้ดอกหอมต่าง ๆ ที่มีดอกเข้ายาหอมได้
เช่น พิกุล บุนนาค สารภี จำปี จำปา ลำดวน อบเชย เป็นต้น ขณะนี้ พวกท่าน
อายุยังน้อย ๆ อยู่ต้องเสียเวลาดูแลพวกมัน แต่เมื่อท่านทั้งหลายอายุมากขึ้น
พวกต้นไม้เหล่านี้จะดูแลท่านได้เป็นอย่างดี
เพราะว่า ต้นไม้ที่ท่านเริ่มเพาะปลูกในปัจจุบันนี้ อีก 10 ปี 20 ปี ข้างหน้า
พวกมันก็เติบโต ออกดอก ให้เมล็ด ได้จำนวนมากแล้ว ดอกนำมาจำหน่าย
หรือเข้ายาหอมได้ ส่วนเมล็ด นำมาเพาะต้นพันธุ์ขายได้ นอกจากนี้ ยังสามารถ
ตอนกิ่งต้นไม้ขายได้อีก เมื่อถึงเวลานั้น ต้นไม้ที่ท่านได้ปลูกในวันนี้ จะย้อนกลับ
มาสร้างรายได้อย่างต่อเนื่องให้ท่าน อย่างยั่งยืน ถือว่าทดแทนบุญคุณต่อท่าน
ที่ดูแลเอาใจใส่มันตั้งแต่มันยังต้นเล็ก ๆ โดยต้นไม้จะไม่ปริปากบ่นกับท่านเลย
ข้าพเจ้าจะย้ำกับนักศึกษาตั้งแต่ชั่วโมงแรกของการเรียนการสอนว่า
เมื่อพวกท่านได้รับใบประกอบโรคศิลปะเป็นแพทย์แผนไทยแล้ว จงถือว่าท่าน
เพิ่งเริ่มต้นในการเรียนรู้ด้านการแพทย์แผนไทย สิ่งสำคัญที่ท่านทั้งหลายพึงต้อง
กระทำต่อไปคือ ยิ่งต้องหมั่นศึกษาหาความรู้ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับการดูแลรักษา
คนไข้ ยิ่งต้องหมั่นศึกษาหาความรู้คุณประโยชน์ของสมุนไพรต่าง ๆ ที่จะนำ
มาเข้าตำรับยาสมุนไพร เพื่อใช้รักษาโรคภัยไข้เจ็บต่าง ๆ ภูมิปัญญาด้าน
การแพทย์แผนไทยมีให้พวกเราเรียนรู้ได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด นักศึกษารุ่นใหม่ ๆ
ที่มีความรู้ทางด้านภาษาอังกฤษดี สามารถค้นหาข้อมูลต่าง ๆ ของสมุนไพร
ทางอินเตอร์เน็ตได้ โดยอาศัยชื่อทางวิทยาศาสตร์ที่เป็นภาษาอังกฤษ เพื่อ
สืบค้นข้อมูลสมุนไพรต้นนั้น ๆ พวกเราจะได้ประโยชน์อย่างมากมายมหาศาล
จากภูมิปัญญาของคนในพื้นที่ต่าง ๆ ทั่วทุกมุมโลก
ข้าพเจ้าได้กล่าวแก่นักศึกษาเสมอว่า จงมีหลักคิดติดตัวว่า “การมีชีวิตอยู่
มิใช่เพียงเพื่อตัวเราเอง แล้วเราจะมีความสุข” ในขณะนี้ท่านเป็นนักศึกษาอยู่
ยังไม่ต้องไปคิดถึงชาติบ้านเมือง ให้คิดถึงคนในครอบครัว และเพื่อน ๆ ก่อน ถ้า
ท่านมีความรู้เรื่องการนวด กลับไปบ้าน ไปนวดให้คุณพ่อคุณแม่ บ้าง สำหรับผู้มี
สามีหรือภรรยา หรือลูก ก็นำวิชาความรู้ไปรักษาคนในครอบครัวเป็นเบื้องต้นก่อน
พวกเราต้องหมั่นทำให้ครอบครัว ซึ่งเป็นหน่วยเล็กที่สุดของสังคม มีความสุข
ตามอัตภาพก่อน การที่พวกท่านมาศึกษาภูมิปัญญาด้านการแพทย์แผนไทย
ท่านจะต้องมีอายุไม่น้อยกว่า 120 ปี เพราะก่อนที่ท่านจะต้องออกไปดูแลรักษา
ผู้ป่วยรายอื่น ๆ ท่านจะต้องมีสุขภาพ และพลานามัยที่ดี รู้จักปฏิบัติตนมิให้เกิด
โรคภัยไข้เจ็บทั้งปวง เมื่อท่านมีภูมิปัญญาทางด้านการแพทย์แผนไทยที่ดีแล้ว
การมีอายุยืนยาวถึง 120 ปี จึงไม่ใช่เป็นเรื่องยาก เมื่อมีอายุที่ยืนยาวแล้ว
จงใช้ช่วงชีวิตที่ยืนยาวนั้น สร้างคุณประโยชน์ให้แก่ผู้อื่นต่อไป
ข้าพเจ้าขอนำตัวอย่างของศิษย์เก่าสมาคมฯ มาเล่าสู่กันฟัง ท่านได้เขียน
อีเมลล์ถึงข้าพเจ้าดังนี้
“เรียน อ. ประกิจ
ผมได้ส่งภาพถ่ายของกระเพาะปัสสาวะที่เป็นมะเร็งระยะที่ 4
ที่ได้ลามไปที่ต่อมลูกหมาก และอุ้งเชิงกรานทั้ง 2 ข้าง
ซึ่งคุณหมอ ร.พ.จุฬาบอกว่าจะมีชีวิตอยู่ได้ประมาณ 1 ปี
วันที่ 22 เมษายน 2554)และจะต้องเจาะหน้าท้อง
เพื่อทำถุงปัสสาวะเทียม
หลังจากผ่าตัด,ฉายแสงและฝังแร่อิเรเดี่ยม
ประกอบกับการเปลี่ยนวิถีการโภชนาใหม่
คือรับประทานแต่ผัก,เนื้อปลาทะเลน้ำลึกบ้าง,
การนั่งสมาธิ และการกินน้ำบัวบกและมะระขี้นกคั้น
ผลปรากฏว่าก้อนมะเร็งหายไป คุณหมองงถามว่า
มะเร็งมันหายไปได้อย่างไร? ปัจจุบัน ผมดำเนินชีวิตตามปกติ
ไม่มีความเจ็บป่วยอะไรเลย แต่ทั้งนี้เพื่อความไม่ประมาท
คงต้องใช้วิถีการโภชนาการแบบเดิมทุกอย่าง
ผมขอส่งข้อมูลดังกล่าวมาให้ซึ่งอาจจะเป็นประโยชน์แก่บุคคลอื่น
ธีระศักดิ์ วัณนาวิบูล 14 พ.ค.55 เวลา21.45 น.”
อาจารย์ธีระศักดิ์ ได้พูดคุยกับข้าพเจ้าทางโทรศัพท์ว่า ขณะที่รับการรักษา
พยาบาลอยู่ในโรงพยาบาล อาจารย์ ได้ใช้ความรู้ทางด้านคัวซา รักษาพยาบาล
ผู้ป่วยรายอื่นและญาติมิตรของผู้ป่วย ที่มาพักรักษาตัวอยู่ในเตียงใกล้เคียงทุกวัน
ซึ่งตรงกับหลักคิดที่กล่าวถึงข้างต้น
ข้าพเจ้าได้อีเมลล์ตอบกลับอาจารย์ธีระศักดิ์ว่า
“เรียนอาจารย์ธีระศักดิ์
เป็นที่น่ายินดี ที่ผลของความดีที่อาจารย์ได้ทำ ส่งผลให้ได้อยู่สร้างบุญ และ
บารมีต่อไปอีก หวังเป็นอย่างยิ่งว่า จะได้พบ ได้เห็น อาจารย์เป็นกำลังสำคัญ
ในการเผยแผ่ความคิดดี พูดดี ทำดี ให้แก่สังคมไทยต่อไปครับ
ขอความมีสุขภาพดี จงบังเกิดกับอาจารย์ตลอดไปครับ
อาจารย์ประกิจ เจียรไกร จันทร์ที่ 14 พ.ค. 2555 เวลา 22.06 น”
สิ่งสำคัญที่ข้าพเจ้ามักจะตอกย้ำกับนักศึกษาแพทย์แผนไทยทุกคนคือ
จะต้องเป็นผู้ “คิดดี พูดดี ทำดี” เป็นพื้นฐานให้อยู่ในสายเลือดของความเป็น
แพทย์แผนไทย
การคิดดี คือการตั้งจิตคิดปรารถนาให้คนไข้ที่มารับการรักษาโรคภัยไข้
เจ็บจากท่าน สามารถหายจากโรคภัยไข้เจ็บได้อย่างรวดเร็ว ไม่คิดเลี้ยงไข้
ถ้าท่านรักษาเขาไม่ได้ ต้องรู้จักส่งต่อไปยังแพทย์แผนไทยรายอื่น ที่ท่านทราบ
ว่ามีความรู้ความชำนาญในการรักษาโรคนั้น ๆ ทันที
การพูดดี แพทย์แผนไทยต้องเป็นผู้มี “ปิยะวาจา” คำพูดที่พูดให้คนไข้
ฟังต้องเป็นคำพูดที่เป็นมงคล คนไข้ฟังแล้ว ไม่ท้อแท้ หดหู่ หมดหวัง หรือ
หมดกำลังใจ ข้าพเจ้ามักกล่าวแก่นักศึกษาว่า “คำพูดที่ไม่เป็นมงคล ไม่พูด
เสียเลยจะดีกว่า” ดังนั้น พวกเราแพทย์แผนไทย พึงมีศิลปะในการพูดดี อยู่เสมอ
การทำดี แพทย์แผนไทยทุกคน ล้วนมีส่วนแห่งการทำดี เป็นพื้นฐานอยู่
ในตัวตนอยู่แล้ว แต่สิ่งที่จะเน้นย้ำให้พวกเราแพทย์แผนไทยพึงมีอยู่เสมอคือ
ความมีเมตตาธรรมต่อคนไข้ โดยเฉพาะกับคนไข้ที่อนาถา ไม่มีเงินทองในการ
จ่ายค่าหมอ หรือค่ายา ท่านควรมีการตั้งงบประมาณไว้ในใจสำหรับคนไข้เหล่านี้
ในแต่ละปี เพื่อเป็นการเสริมทานบารมีให้แก่ตัวท่านผู้เป็นแพทย์แผนไทย
ข้าพเจ้ามักกล่าวแก่นักศึกษาว่า คนไข้บางราย เจ็บป่วยเพราะเจ้ากรรม
นายเวร แม้จะรับการรักษาจากแพทย์มือหนึ่งของประเทศคนใด ก็ไม่หาย
แต่เมื่อมาพบท่าน ท่านกลับรักษาโรคของคนไข้ผู้นั้นได้อย่างน่าอัศจรรย์ นั่น
เป็นเพราะคนไข้รายนั้น กับท่านคงมีส่วนที่จะต้องมาเกื้อกูลกัน ท่านสามารถ
รักษาเขาให้หายป่วย ขณะที่เขาก็จะต้องจ่ายค่าวิชาชีพ ค่ายา ให้แก่ท่าน คนไข้
บางราย มีเจ้ากรรมนายเวรติดตัว พอรู้ว่าท่านรักษาคนไข้ได้หาย ก็จะไม่พอใจ
กลับมามุ่งทำร้ายตัวหมอที่รักษาคนไข้ ทำให้แพทย์แผนไทยสมัยโบราณ ต้อง
มี “มีดหมอ” ติดตัว เพื่อป้องกันเจ้ากรรมนายเวรที่มองไม่เห็น แต่ในปัจจุบัน
พวกเราแพทย์แผนไทย ไม่รู้จะไปหา “มีดหมอ” ที่ไหนอีกแล้ว แต่สิ่งที่ข้าพเจ้า
ได้มอบไว้ให้แก่นักศึกษาในสมาคมเภสัชและอายุรเวชโบราณแห่งประเทศไทย
ให้หมั่นท่องจำเพื่อใช้ประโยชน์แทน “มีดหมอ” นั่นคือ “คาถาเมตตาหลวง”
คาถาเมตตาหลวงนี้ เป็นบทสวดมนต์ที่สำคัญ ทำให้แพทย์แผนไทยทุกคน
ที่ตั้งจิตสวดมนต์บทนี้แล้ว สามารถรอดพ้นจากภัยพิบัติต่าง ๆ ที่จะเกิดจาก
เจ้ากรรมนายเวรของคนไข้ที่มารับการรักษาจากท่านได้เป็นอย่างดี
สุดท้ายนี้ข้าพเจ้าหวังว่า “หลักคิดที่แพทย์แผนไทยต้องมีติดตัว”
ดังที่ได้เขียนมาเล่าสู่กันฟัง จะเป็นแนวทางให้นักศึกษาแพทย์แผนไทย รวมทั้ง
แพทย์แผนไทยทุกท่าน ได้นำไปปฏิบัติเพื่อเป็นมงคลแก่ตนเองและครอบครัว
ตลอดไป
